ስለ እቲ ማእኸል

በትምህርት ሚኒስቴር የአዲስ ገቢ ይሁዳውያን ልጆች አስተባባሪ ክፍል ሃላፊ

በአኑ የይሁዳውያን ቤተ መዘክር የስልታዊና የሽርክ ግንኙነት ሃላፊ

በባህልና ስፖርት ሚኒስቴር ጽህፈት ቤት የባጀት ክፍል ሠራተኛ

የሕግ ጠበቃ/ ባለሙያ

የአሽኬሎን ከተማ ኮሌጅ የሶሲዮሎጅ ክፍል ዋና ሃላፊ

በአልያና ክሊታ ጽህፈት ቤት የእሥራኤል ብሄራዊ ቅርሶች ፤ ድርጅቶች ፤ ተቋማትና ህብረተ ሰብ ክፍል ሃላፊ

በእሥራኤል ብሔራዊ ቤተ መዘክር የምርምርና የማስፋፋት ክፍል ሃላፊ

ብመዳይ ትምህርቲ ናይ ባር ኢላን ዩኒቨርቲ ናይ ዶክቴሬት ዲግሪ ኣለዋ፡፡ ኣብ ናይ ቂቡጻት ሰሚናር ናይ ፋኩልቲ ፤ ኣብ ናይ ባር ኢላን ዩኒቨርሲቲ ናይ ጉዳያት ምምሕዳር ኮለጅን ሕርይቲ መምህር፤ ለከቸረር ፤ እያ ፡፡ ኣብ’ቲ ናይ ጉዳያት ምምሕዳር ኮለጅ ናይ ኣብ ሓደጋ ጫፍ ናይ ምብልሻው ዝርከቡ መናእሰይ/ቆልዑ ናይ ትምህርቲ ጉዳያት ናይ ዝኾነ ጠመትኡ ናይ ንናይ ካልኣይ ዲግሪ ዝምልከት ዝኾነ ምክትታልን ምምኻርን ሓላፊትን መማዕበሊትን እያ፡፡ ናይ’ቲ መንግስታዊ ናይ ቅርስን ባህልን ናይ ኢትዮጵያ ይሁዳውያን ማእኸል ኣባል ባይቶን ብናይ መግባረ ሰናይ (ብዘይ ደሞዝ) አደ መንበርን እያ፡
ኤለም ናይ ተባህለ ኣብ ጸገመን ሓደጋን ናይ ዝርከቡ ፍሩያት ቆልዑ ውድብ ካብ አንስቲ መስረቱ እንትትከውን ኣብኡ ተፈላለዩ ባህልታት ፤ ሞያዊ ምትሕብባር ፤ ናይ ጎደና ስራሕን ናይ ለይቲ ምዝውዋርን ዝብል መደብ ዝፈጠረት እያ፡፡ ዶክተር ጌታሁን ናይ ተፈላለዩ ባህልታት ፤ ካብ ሀገር ናብ ሀገር ምስግጋር ፤ ትምህርቲ ፤ ተማራማሪትን ናይ ሕብረተሰብ ኣባልን እያ፡፡
ኣብ’ቲ ናይ ብህልን ቅርስን ቐንዲ ስራሕና ምግዋሕ መረዳእታን እቲ ሰሓብን አገራምን ናይ ኢትዮጵያ ቤተ እስራኤል ታሪኽ ብምርምር ኣዕሪዩ ክወጽእ ምግባር እዩ፡፡ እዚ ስራሕና ናይ ሕብረተሰብና ታሪኽ ኣብ ናይ እስራኤል ታሪኽ ክፋል ኩይኑ ኩሉ ዝፈልጦ ምግባር እዩ፡፡ ስለዝኾነ ክብ ዝበለ ናይ’ቲ ማዕኸል ዕላማ ናይ ኢትዮጵያ ቤተ እስራኤል ታሪኽ ኣብ ናይ ሰባት ሓሳብን መረዳእታን ዝሰረጸ ክኸውን ምግባር እዩ፡፡ ከምኡ’ውን ባህሊ ናይ ኢትዮጵያ ቤተ እስራኤል ኣብ’ቲ ናይ እስራኤላውያ ይሁዳውያን ባህሊ፤ ብፍላይ ድማ ኣብ ናይ’ቲ ሕብረተሰብ ቀጻሊ ወለዶ ጽልዋ ዘለዎ ክኽውን ምግባር እዩ፡፡
እዚ ብዝምልከት እቲ ናይ ባህልን ቅርስን ማእኸል ሕትኡ ናብ ዓበይትን መናእሰያትን ናይ እስራኤል ማህበረሰብን ደቂ ናይ ኢትዮጵያ ቤተ እስራኤልን የቕርብ፡፡ ብፍላይ ብዕድመ ዓበይቲ ዝኾኑ ቤተ እስራኤል ኣብ’ቲ ናይ ቅርስን ባህልን ማእኽል ፤ ምስክርነት ፤ ጽሑፍ ፤ ፍቓዳት ፤ ሰነዳትን ደበዳበታትን እንትሪኡ ክግርሙ እዮም-ናይ ኢትጵያ ናብራ ከመይ ምንባሩ ዝገልጽ መረዳእታ ዘህፍትምን ነገር እንትቕላዓሎም፡፡
ናይ ኢትዮጵያ ቤተ እስራኤል መናእሰይ ዘይፈልጥዎ ታሪኽ ይፈልጡ ፤ መሰረቶም ብምርዳእ ይማሀሩን ብመበቁልኦም ይኾርዑን፡፡ ምስ’ዚ ንናይ ኢትዮጵያ ቤተ እስራኤል ናይ ጁኦግራፊ ርሕቐትን ማሕበራውን ጽገማት እኳ እንተነበሩ ተፈላለዩ ተሓሊዮም ዝነበሩ ታሪኾም ብናይ እስራኤል ህዝቢ ፉሉጣት ክኾኑ ምግባር እዩ ስራሕ ናይ’ቲ ማእኸል፡፡
ናይ ኢትዮጵያ ይሁዳውያን ማሕበረሰብ ካብ ናይ ዓለም ይሁዳውየን ተፈልዮም ሀይማኖቶም ሓሊዮም ምንባሮም ናይ ይሁዳውያን ማሕበረሰብ ምልክት እዮም፡፡ ናይ ኢትዮጵያ ቤተ እስራኤል ናይ ህዝበ እስራኤል ይሁዳዊ ስምዒትን መሰረታዊ መንፈሳዊ ስምዒትን ንኣሻሓት ዓመታት ዝኣክል ኣኽቢሩ ናይ ቀጻሊ ሐድነትን ዘወፈየ እዩ፡፡
ናይ ኢትዮጵያ ቤተ እስራኤል ሕብረተሰብ ቁምነገርን ድልደላን (ብርትዕና) ኣብ’ቲ አቦታቱ ዘቐመጥዎ መሰረት ዘንጸባርቕ መንነት ተላበሰ ባህሊ ዘርኢ ዘሎ መናእሰይ ወለዶ ጽቡቕ ኮይኑ ይንጸባረቕ ኣሎ፡፡
አነ ናይ ኢትዮጵያ ይሁዳውያን ማእኸል ቅርስን ባህልን አደ መንበርን መስራቲቱን ፤ ናይ ነገስታት ጊዲኦናት ዘርእን ክም ምዃነይ በቲ ማእኸል ዝፍጠሩ ወይ ብእኡ ዝድገፉ ናይ ታሪኽ ፤ ናይ ባህልን ትምህርትን ትሕዝቶ ዝርከቦም ነገራት እቲ ፉሉይ ዝኾነ ይሁዳዊ ናትናን ናይ ሓባርን መንነት ከንጸባርቕ እዩ ድሌተይ፡፡ ኣብ’ቲ ጽቡቕ ብርኪ ናይ ውርሰት ፤ ናይ ታሪኽ ፤ ናይ ቋንቋ ፤ ናይ ብህልን ልምድን ፤ ናይ ምግቢ ከም ምዕባየ እዚ ኩሉ ንዝመጹን ድሕሪኦም ንዝስዕቡን ወለዶታት ምርካብ እዩ ድሌተይ፡፡

ናይ’ቲ ማእኸል አደ መንበርን መስራቲትን እንትኸውን ገጀፍቲ መሰላትን ክብረትን እየ ተቐቢለ ፡፡
ስለዝኾነ እዚ ኩሉ ንምሕላዉን ምምዕባልን ንናይ ሎምን መጻእን ወለዶ ክሰርሕ እየ፡፡

በኦፕን ዩኒቨርሲቲ ፤ የታሪክ የፊሎሶፊና የይሁዳውያን ታሪክ ምርምር ክፍል ፕሮፌሰር

በቴል አቪቭ ዩኒቨርሲቲ የአፍሪቃና የመካከለኛው ምሥራቅ ታሪክ ትሮፌሶር ( ጡረታ የወጡ)

የምርምርና ጥናት ቡድን ሊቀ መንበር

ብመዳይ ትምህርቲ ናይ ባር ኢላን ዩኒቨርቲ ናይ ዶክቴሬት ዲግሪ ኣለዋ፡፡ ኣብ ናይ ቂቡጻት ሰሚናር ናይ ፋኩልቲ ፤ ኣብ ናይ ባር ኢላን ዩኒቨርሲቲ ናይ ጉዳያት ምምሕዳር ኮለጅን ሕርይቲ መምህር፤ ለከቸረር ፤ እያ ፡፡ ኣብ’ቲ ናይ ጉዳያት ምምሕዳር ኮለጅ ናይ ኣብ ሓደጋ ጫፍ ናይ ምብልሻው ዝርከቡ መናእሰይ/ቆልዑ ናይ ትምህርቲ ጉዳያት ናይ ዝኾነ ጠመትኡ ናይ ንናይ ካልኣይ ዲግሪ ዝምልከት ዝኾነ ምክትታልን ምምኻርን ሓላፊትን መማዕበሊትን እያ፡፡ ናይ’ቲ መንግስታዊ ናይ ቅርስን ባህልን ናይ ኢትዮጵያ ይሁዳውያን ማእኸል ኣባል ባይቶን ብናይ መግባረ ሰናይ (ብዘይ ደሞዝ) አደ መንበርን እያ፡
ኤለም ናይ ተባህለ ኣብ ጸገመን ሓደጋን ናይ ዝርከቡ ፍሩያት ቆልዑ ውድብ ካብ አንስቲ መስረቱ እንትትከውን ኣብኡ ተፈላለዩ ባህልታት ፤ ሞያዊ ምትሕብባር ፤ ናይ ጎደና ስራሕን ናይ ለይቲ ምዝውዋርን ዝብል መደብ ዝፈጠረት እያ፡፡ ዶክተር ጌታሁን ናይ ተፈላለዩ ባህልታት ፤ ካብ ሀገር ናብ ሀገር ምስግጋር ፤ ትምህርቲ ፤ ተማራማሪትን ናይ ሕብረተሰብ ኣባልን እያ፡፡
ኣብ’ቲ ናይ ብህልን ቅርስን ቐንዲ ስራሕና ምግዋሕ መረዳእታን እቲ ሰሓብን አገራምን ናይ ኢትዮጵያ ቤተ እስራኤል ታሪኽ ብምርምር ኣዕሪዩ ክወጽእ ምግባር እዩ፡፡ እዚ ስራሕና ናይ ሕብረተሰብና ታሪኽ ኣብ ናይ እስራኤል ታሪኽ ክፋል ኩይኑ ኩሉ ዝፈልጦ ምግባር እዩ፡፡ ስለዝኾነ ክብ ዝበለ ናይ’ቲ ማዕኸል ዕላማ ናይ ኢትዮጵያ ቤተ እስራኤል ታሪኽ ኣብ ናይ ሰባት ሓሳብን መረዳእታን ዝሰረጸ ክኸውን ምግባር እዩ፡፡ ከምኡ’ውን ባህሊ ናይ ኢትዮጵያ ቤተ እስራኤል ኣብ’ቲ ናይ እስራኤላውያ ይሁዳውያን ባህሊ፤ ብፍላይ ድማ ኣብ ናይ’ቲ ሕብረተሰብ ቀጻሊ ወለዶ ጽልዋ ዘለዎ ክኽውን ምግባር እዩ፡፡
እዚ ብዝምልከት እቲ ናይ ባህልን ቅርስን ማእኸል ሕትኡ ናብ ዓበይትን መናእሰያትን ናይ እስራኤል ማህበረሰብን ደቂ ናይ ኢትዮጵያ ቤተ እስራኤልን የቕርብ፡፡ ብፍላይ ብዕድመ ዓበይቲ ዝኾኑ ቤተ እስራኤል ኣብ’ቲ ናይ ቅርስን ባህልን ማእኽል ፤ ምስክርነት ፤ ጽሑፍ ፤ ፍቓዳት ፤ ሰነዳትን ደበዳበታትን እንትሪኡ ክግርሙ እዮም-ናይ ኢትጵያ ናብራ ከመይ ምንባሩ ዝገልጽ መረዳእታ ዘህፍትምን ነገር እንትቕላዓሎም፡፡
ናይ ኢትዮጵያ ቤተ እስራኤል መናእሰይ ዘይፈልጥዎ ታሪኽ ይፈልጡ ፤ መሰረቶም ብምርዳእ ይማሀሩን ብመበቁልኦም ይኾርዑን፡፡ ምስ’ዚ ንናይ ኢትዮጵያ ቤተ እስራኤል ናይ ጁኦግራፊ ርሕቐትን ማሕበራውን ጽገማት እኳ እንተነበሩ ተፈላለዩ ተሓሊዮም ዝነበሩ ታሪኾም ብናይ እስራኤል ህዝቢ ፉሉጣት ክኾኑ ምግባር እዩ ስራሕ ናይ’ቲ ማእኸል፡፡
ናይ ኢትዮጵያ ይሁዳውያን ማሕበረሰብ ካብ ናይ ዓለም ይሁዳውየን ተፈልዮም ሀይማኖቶም ሓሊዮም ምንባሮም ናይ ይሁዳውያን ማሕበረሰብ ምልክት እዮም፡፡ ናይ ኢትዮጵያ ቤተ እስራኤል ናይ ህዝበ እስራኤል ይሁዳዊ ስምዒትን መሰረታዊ መንፈሳዊ ስምዒትን ንኣሻሓት ዓመታት ዝኣክል ኣኽቢሩ ናይ ቀጻሊ ሐድነትን ዘወፈየ እዩ፡፡
ናይ ኢትዮጵያ ቤተ እስራኤል ሕብረተሰብ ቁምነገርን ድልደላን (ብርትዕና) ኣብ’ቲ አቦታቱ ዘቐመጥዎ መሰረት ዘንጸባርቕ መንነት ተላበሰ ባህሊ ዘርኢ ዘሎ መናእሰይ ወለዶ ጽቡቕ ኮይኑ ይንጸባረቕ ኣሎ፡፡
አነ ናይ ኢትዮጵያ ይሁዳውያን ማእኸል ቅርስን ባህልን አደ መንበርን መስራቲቱን ፤ ናይ ነገስታት ጊዲኦናት ዘርእን ክም ምዃነይ በቲ ማእኸል ዝፍጠሩ ወይ ብእኡ ዝድገፉ ናይ ታሪኽ ፤ ናይ ባህልን ትምህርትን ትሕዝቶ ዝርከቦም ነገራት እቲ ፉሉይ ዝኾነ ይሁዳዊ ናትናን ናይ ሓባርን መንነት ከንጸባርቕ እዩ ድሌተይ፡፡ ኣብ’ቲ ጽቡቕ ብርኪ ናይ ውርሰት ፤ ናይ ታሪኽ ፤ ናይ ቋንቋ ፤ ናይ ብህልን ልምድን ፤ ናይ ምግቢ ከም ምዕባየ እዚ ኩሉ ንዝመጹን ድሕሪኦም ንዝስዕቡን ወለዶታት ምርካብ እዩ ድሌተይ፡፡

ናይ’ቲ ማእኸል አደ መንበርን መስራቲትን እንትኸውን ገጀፍቲ መሰላትን ክብረትን እየ ተቐቢለ ፡፡
ስለዝኾነ እዚ ኩሉ ንምሕላዉን ምምዕባልን ንናይ ሎምን መጻእን ወለዶ ክሰርሕ እየ፡፡